viernes, 25 de octubre de 2024

Salubrízate. Recunchos da nosa memoria/ RINCONES DE NUESTRA MEMORIA (Una nueva iniciativa de acción comunitaria de promoción de la salud en Ourense)

 

https://salubrizate.org/

Salubrízate  
Recunchos da nosa memoria/ RINCONES DE NUESTRA MEMORIA 
Faladoiro/Tertulia-café
(Una nueva iniciativa de acción comunitaria de promoción de la salud en Ourense) 
https://salubrizate.org/

Salubrízate es un plan de acción comunitario transversal, participativo, abierto y multidisciplinar que pretende trabajar el envejecimiento desde el empoderamiento de las personas. 

El objetivo es la promoción de la salud y el bienestar. 

La metodología son grupos socioeducativos de activos jubilados que priorizan unas necesidades y utilizan recursos de la zona para actuar sobre ellas, por ejemplo alimentación, ejercicio físico, urbanismo y vecindario, socialización, contaminación y urgencias básicas, seguidos de paseos-píldora para crear redes.


https://salubrizate.org/




martes, 22 de octubre de 2024

Homenaxe ás vítimas do franquismo ( 31 de outubro, Día da Memoria e Homenaxe a todas as vítimas do golpe militar, a Guerra e a Ditadura). Acto en Ourense o 28 outubro (organiza Comisión Executiva municipal do PSdeG de Ourense)


 


Aprobada en outubro de 2022, a Lei de Memoria Democrática busca promover o coñecemento das etapas democráticas da historia de España e manter a memoria das vítimas da guerra española e da ditadura franquista.

Esta Lei de Memoria Democrática está destinada a toda a sociedade en xeral e, en particular, a todas as vítimas que sufriron danos físicos, morais, psicolóxicos ou patrimoniais, ou viron socavados os seus dereitos fundamentais, como consecuencia das violacións das normas internacionais de dereitos humanos e do dereito internacional humanitario durante o período que abrangue o golpe de estado do 18 de xullo de 1936, a guerra posterior e a ditadura, incluído o período ata a entrada en vigor da Constitución de 1978.
Nesa Lei estableceu varias datas como días oficiais de Memoria: o 31 de outubro, como Día da Memoria e Homenaxe a todas as vítimas do golpe militar, a Guerra e a Ditadura; e o 8 de maio, como Día de lembranza e homenaxe ás vítimas do exilio como consecuencia da Guerra e da Ditadura.

--------------------------------


Imaxe tomada de https://psdegpsoeourense.es/wp-content/uploads/2024/10/cartel_vitimasgcfranquismo.jpeg?w=1024


A Comisión Executiva municipal do PSdeG de Ourense organiza un acto para homenaxear ás vítimas da guerra civil e o franquismo no que se abordará a lei de Memoria Democrática.
👉 O encontro terá lugar o vindeiro luns, 28 de outubro, ás 19.30 horas no Centro Cultural Marcos Valcárcel e nel se abordará, entre outros aspectos, a Lei de Memoria Democrática
Contará coas intervencións da secretaria xeral, Natalia González; o secretario de Memoria Democrática, Xosé Lois Carrión, así como o subdelegado do Goberno en Ourense, Eladio Santos, e a secretaria xeral de XX.SS. de Ourense, Alba Iglesias.

🟥 Ourense, 21 de outubro de 2024. A Comisión Executiva Municipal do PSdeG-PSOE, da man da secretaria xeral, Natalia González, o secretario de Memoria Democrática, Xosé Lois Carrión, así como o subdelegado do Goberno en Ourense, Eladio Santos, e a secretaria xeral de XX.SS. de Ourense, Alba Iglesias, homenaxeará ás vítimas da guerra civil e o franquismo o vindeiro luns, 28 de outubro, cun acto que terá lugar no Centro Cultural Marcos Valcárcel.
🟨 Trátase dunha homenaxe que non só recorda ás persoas asasinadas, tamén a aqueles que tiveron que exiliarse ou resultaron presas en cárceres e campos de concentración ou traballo, ademais de abordar distintos aspectos da Lei de Memoria Democrática aprobada hai dous anos nas Cortes Xerais. “Esta normativa fundaméntase no firme convencemento de que o coñecemento do noso pasado recente contribúe a asentar a nosa convivencia sobre bases máis firmes, protexéndonos de repetir os seus erros”, destaca Natalia González.
🟪 Pola súa banda, Xosé Lois Carrión engade que a lei “sitúa ás vítimas da guerra e da ditadura franquista no centro da acción pública e das políticas de memoria democrática, que teñen por obxecto dar cumprimento aos principios do dereito internacional dos dereitos humanos de verdade, xustiza, reparación e garantías de non repetición”. 
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

viernes, 18 de octubre de 2024

En el día de San Lucas, 18 de octubre: "San Lucas médico atendiendo a un enfermo", detalle de pintura sobre tabla del artista VIRXILIO FERNÁNDEZ (en el Colegio de Médicos de Ourense)



En el día de San Lucas, 18 de octubre traemos al blog a "San Lucas médico atendiendo a un enfermo", detalle de pintura sobre tabla del artista VIRXILIO FERNÁNDEZ ( en el Colegio de Médicos de Ourense).


"San Lucas médico atendiendo a un enfermo", detalle de pintura sobre tabla del artista  VIRXILIO FERNÁNDEZ  (Ourense, 1925- septiembre de 2011). Cuadro (desconocemos título del mismo) en el Colegio Oficial de Médicos de Ourense.  

-----------------------------------------------------------------------------

SAN LUCAS EVANGELISTA: "La Iglesia católica y otras confesiones cristianas lo veneran como santo y como patrón de artistas, médicos, solteros, notarios, orfebres, cerveceros, carniceros y otros, siendo su fiesta el 18 de octubre."(https://es.wikipedia.org/wiki/Lucas_el_Evangelista)

----------------------------------------------------------------------------------



viernes, 4 de octubre de 2024

”Salud y género: ¿Seguimos con la inercia o cambiamos de perspectiva?” (Conferencia. Organiza: Academia Médico-Quirúrgica de Ourense, 10 octubre 2024)



https://amqourense.com/2024/09/26/salud-genero/

”Salud y género: ¿Seguimos con la inercia o cambiamos de perspectiva?”

Ponente: Dr. Manuel Anxo Blanco Ramos.
Jueves, 10 de octubre de 2024.
A las 19:30 horas en el Salón de Actos del Centro Cultural Marcos Valcárcel, Ourense. Rúa Progreso, 30.

--------------------------------------------------------------------------------------
De forma clásica hemos asumido que existen enfermedades propias del hombre, enfermedades propias de la mujer y que todas las demás se comportaban mayormente de la misma manera en mujeres y hombres.

Esto ha condicionado la investigación científica, los estudios académicos y la práctica clínica.

Hoy, que la evidencia científica nos dice que estábamos equivocados, ¿qué podemos hacer para incorporarlo a la investigación, a la academia y a la práctica clínica?

No es un desafío fácil, y, sobre todo, ¿por dónde podemos empezar?
-------------------------------------------------------------
Ponente: Dr. Manuel Anxo Blanco Ramos.

Especialista en Medicina Familiar y Comunitaria. Doctor en Medicina y Máster en Salud Pública por la USC. Director General del Área de Atención Primaria Ourense (2005- 2009).
Director Ejecutivo de Política, Acceso a Mercados y Comunicación de Organon España y encargado de la presentación el 24/6/2024 en el Congreso de los Diputados de del “Mapa de Salud con Perspectiva: un servicio universal para impulsar la equidad en salud» (en colaboración con la Fundación Gaspar Casal).

 -------------------------
Moderadora: Dra. Susana Blanco Pérez.
Especialista en Ginecología y Obstetricia del Complejo Hospitalario Universitario de Ourense.
-------------------------



lunes, 30 de septiembre de 2024

“Enfermar y Curar: De la Prehistoria al Siglo XXI”. Congreso Internacional Galaico-Lusitano de Historia de la Medicina (Santiago, 2-4 octubre 2024)

 




https://www.ramycga.org/congreso-internacional-galaico-lusitano-de-historia-de-la-medicina-titulado-enfermar-y-curar-de-la-prehistoria-al-siglo-xxi_ev23098.html

La Cidade da Cultura acoge los días 3 y 4 de octubre el Congreso Internacional Galaico-Lusitano de Historia de la Medicina, un encuentro multidisciplinar que se acerca a la evolución histórica del cuidado, de la salud y de la medicina desde la prehistoria hasta la era contemporánea.

 El objetivo de este congreso es promover el debate entre diversas disciplinas como la medicina, la historia, la antropología y la arqueología, así como la contribuir a la comprensión más profunda de la evolución de la medicina en la región luso-galaica y su impacto global. 

El acto inaugural del congreso tendrá lugar el 2 de octubre en el Pazo de Fonseca, mientras que las dos jornadas siguientes (3 y 4 de octubre) se desarrollarán en el Edificio Fontán de la Cidade da Cultura. 

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++










martes, 24 de septiembre de 2024

"Ciudad de la selva. Historia e arqueoloxía da guerrilla nos montes de Casaio" ( 2024, Edicións Positivas). Presentación en Ourense. Organiza Amigos da República e Ateneo de Ourense

 


Amigos da República e o Ateneo de Ourense invitan a socios e amigos á presentación do libro “A Cidade da Selva”, de Carlos Tejerizo García e Alejandro Rodríguez Gutiérrez. Tamén estará o editor e antropólogo Francisco Macías.
Carlos Tejerizo é licenciado en Ciencias Políticas e doutor en Historia Medieval e Alejandro Rodríguez é doutor en Historia Contemporánea. Ambos investigadores desenvolveron un estudio exhaustivo das evidencias arqueolóxicas recollidas nos montes de Casaio e Lardeira sobre os campamentos, ata 18 atoparon, que estiveron vencellados ao desenvolvemento da guerrilla entre os anos 1937 a 1951.

 Os seus achados permiten comprender a importancia da Cidade da Selva (ou o que chamaban os paisanos “os chozos”) tivo no fenómeno guerrilleiro no noroeste da Península e tamén convertelo nun referente moral na actualidade.
A partires dos seus estudios arqueolóxicos reconstrúen a dimensión xeográfica e operativa do lugar. Anarquistas, comunistas, sindicalistas e republicanos refúxianse nos montes de Valdeorras, na Cidade da Selva, onde establecen as bases ideolóxicas, militares e económicas da organización, mentres forxan a Federación de Guerrillas de León-Galicia.
Este lugar mítico nos montes de Trevinca foi un dos últimos lugares onde ondeou a bandeira republicana en Galicia, mantendo redes de apoio sólidas e cunha loxística estruturada que lles permitiu ser, en palabras de Carlos Tejerizo, “un perigo real para o réxime franquista”.
A presentación terá lugar na sede provisional do Ateneo de Ourense, no Centro Cultural Marcos Valcárcel (Progreso, 30) o venres 11 de outubro ás 19 horas.



E con esta mochila cargada de preguntas comezamos a camiñar os montes de Casaio na procura da Ciudad de la Selva, como guerrilleiros contemporáneos. O proxecto de investigación para comprender esta cidade comezou en 2017. Dende entón, e tras ducias de saídas ao campo e (re)apertura de camiños, ás veces con machete –e sempre guiados polo noso guía Francisco Fernández–, fomos capaces de documentar un total de 18 campamentos e cerca de 60 estruturas vencelladas co desenvolvemento da guerrilla entre os anos 1937 e 1951, ano en que os últimos guerrilleiros deixaron estes montes. Tivemos a oportunidade, ademais, de escavar 11 destas estruturas, que deron como resultado o que podemos considerar o conxunto máis relevante de materiais arqueolóxicos ligados a unha guerrilla de toda Europa e, posibelmente, de todo o mundo. Todo isto revela a importancia da Ciudad de la Selva non só como un elemento –un xacemento, diremos– fundamental para comprender o desenvolvemento do fenómeno guerrilleiro no noroeste peninsular e no Estado español, senón tamén como referente memorial no presente. Este volume trata de recoller todo o que puidemos aprender destes traballos para sacar da “ausencia” esta cidade.

….

(da Introdución)

-----------------------------------------










domingo, 11 de agosto de 2024

Rafael de Vega Barrera, médico republicano, Lugo 1936. Reparación y Memoria.

El Dr. Rafael de Vega (izquierda) en axto oficial (inauguración?) del Hospital Provincial de Santa María en Lugo. Año 1930. 



_______

https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/anulada-condena-rafael-vega-executado-polo-fascismo-1936/20240807175955204341.html

tomado do link de Nós Diario:

"O Goberno estatal anula o xuízo a Rafael de Vega, médico republicano asasinado en Lugo en 1936

Masón e médico de Lugo, sufriu un xuízo sumarísimo.

O Goberno estatal procedeu, a través do Ministerio de Política Territorial e Memoria Democrática, á declaración de recoñecemento e reparación persoal para o médico de Lugo Rafael de Vega Barrera, tras a solicitude presentada e ao quedar acreditado que sufriu "persecución por razóns políticas e ideolóxicas durante a época da guerra civil española".

Fíxoo con base no disposto na Lei de Memoria Democrática e ao declarar "ilegal e ilexítimo" o tribunal que xulgou Rafael de Vega Barrera e calquera outros órganos que, a partir do golpe de estado de 1936, constituíronse "para imporlle por motivos políticos, ideolóxicos, de conciencia ou crenza relixiosa condenas ou sancións", xa fosen estas penais ou administrativas.

Natural da vila de Zazuar (Burgos) e médico de profesión, era tamén membro da masonería. Traballou como cirurxián en Lugo e despois foi director do Hospital Municipal da cidade da Muralla, localidade na que foi o encargado de proclamar a Segunda República española desde o balcón da casa do Concello.

Durante as eleccións xerais de 1931 foi elixido deputado pola demarcación provincial de Lugo en representación do Partido Republicano Radical, sendo detido cinco anos despois, concretamente o 24 de xullo de 1936, polos militares sublevados, para ser posteriormente recluído na Prisión Provincial.

Logo, procesóuselle mediante procedemento sumarísimo urxente e, por sentenza de outubro de 1936 ditada polo Consello de Guerra instruído na praza militar, resultou condenado a pena de morte polo suposto delito de traizón. A súa execución produciuse o 21 de outubro de 1936. Posteriormente, os seus bens foron incautados e se lle impuxo unha multa de 1,5 millóns de pesetas en concepto de responsabilidade patrimonial".

‐---------

Outros  links:

https://diariodeunmedicodeguardia.blogspot.com/search?q=Vega+barrera

https://www.researchgate.net/publication/269278703_Medicos_Ourensanos_Represaliados_en_la_Guerra_Civil_y_en_la_Posguerra_Historias_de_la_longa_noite_de_pedra . Médicos ourensanos represaliados en Guerra Civil y posguerra.  David Simón Lorda. 2010. Ed. FUNDACIÓN DEZ DE MARZO.


sábado, 10 de agosto de 2024

O Brasileiro, a resistencia guerrilleira antifascista ( na raia de Castro Laboreiro e a Baixa Limia)

 


 5º ROTEIRO DOS FUGIDOS 👣

🚩‘Manolo Dente d´ouro’ ou o ‘Brasileiro’, a resistência guerrilheira antifascista.

👉Entre 1939 e 1943 operou no Val do Límia umha das primeiras unidades guerrilheiras antifascistas galegas, comandada por Víctor García García, popularmente conhecido nessa altura como ‘Manolo Dente d´ouro’, e como ‘Brasileiro’ a partir de 1943 já como secretário geral do PC na Galiza.

👉Guiados polo Américo Rodrigues -conhecedor da história do ‘Brasileiro’ e da geografia e etnografia castreja-, visitaremos os lugares polos que transitou o dirigente guerrilheiro.

👉Contaremos com a excepcional presença de Víctor García Fernández, filho do ‘Brasileiro’.  


📆⏰DOMINGO 11 DE AGOSTO DE 2024

9.30 h. Saída em autocarro desde o bar Fortes de Mugueimes [Moinhos].

10.30 h. Chegada à vila de Castro Laboreiro (Igreja Matriz).  

10.45 h. Saída simbólica da Loja da Macheta.

14.00 h. Chegada ao Ribeiro de Cima à Casa da Africana, onde foi cercado pola guarda.

14.15 h.  Volta em autocarro de Pau Fito para Castro Laboreiro.

14.30 h. Jantar no parque de Merendas das Veigas, em Castro Laboreiro.

17.30 h. Saída em autocarro de Castro Laboreiro para Mugueimes.


FICHA TÉCNICA

Distáncia: 10 km.

Tempo estimado: 3 horas.

Dificuldade: baixa.

Percorrido: nom se realizará pola estrada, seguirá sempre por caminhos antigos, os que percorreu ‘Manolo Dente d´ouro’.

Pode ser feito de sapatilhas e roupa curta.

Devemos levar água e comida para o trajeto e para o posterior jantar, que pode ficar resguardada no autocarro.


Preço 10€ adultos

            5€ crianças


☎️Para anotar-se, encaminhar whastApp ou telefonar ao 616 868.

×+++++++++××××××-----------




Outros links ao tema de Castro Laboreiro,  a guerrilla e os fuxidos na zona durante Guerra Civil e posguerra:

https://diariodeunmedicodeguardia.blogspot.com/2016/09/entrimo-tierra-viva-sobre-saltando-raia.html

https://diariodeunmedicodeguardia.blogspot.com/2019/12/buscando-rastros-de-un-medico-galego.html


miércoles, 10 de julio de 2024

Homenaxe ao guerrilleiro monfortino Ramón Yáñez Pereira "O Médico" en Caseta de Ansemil (Celanova-Ourense), 14 xullo 2024

Cartaz do artista celanovés Baldomero Moreiras (2024)




O Comité de Memoria Histórica da Comarca de Celanova e o Comité pola Memória Histórica do Val do Límia homenaxearán ao guerrilleiro monfortino Ramón Yáñez Pereira "O MÉDICO" sinalando o lugar onde foi asasinado en xulllo de 1943 polas forzas franquistas de represión: a Caseta de Ansemil, no termo municipal de Celanova; e cunha conferencia do historiador Carlos Morais no Salón de Arcos da Casa do Concello de Celanova o domingo 14 de xullo ás 11,45 horas.

 O Comité pola Memória Histórica do Val do Límia e o Comité de Memoria Histórica da Comarca de Celanova sinalarán como lugar de memoria o sitio onde foi morto Yáñez, cuxo nome figurará tamén no memorial ás vítimas da represión soterradas no cemiterio de Celanova.

Os comités convidan a socias e veciñanza a participar da conferencia, na que Morais relatará a vida de Yáñez Pereira, emigrante en Barcelona antes da guerra, cadro comunista na clandestinidade e, finalmente, incorporado á guerrilla na zona do Laboreiro a principios dos anos corenta, que foi delatado en Celanova por un vello coñecido a quen lle veu pedir axuda para fuxir cara ao exilio, mais foi denunciado, emboscado e asasinado o 13 de xullo de 1943.

LOCALIZACIÓN DE FAMILIARES

Segundo a documentación que recuperou Morais, Yáñez Pereira foi soterrado no cemiterio de San Breixo en Celanova, e polo tanto o seu nome figura no memorial ás 88 vítimas da barbarie fascista que alí recibiron sepultura e que se instalará proximamente ao abeiro do Plan Estatal de Exhumacións coordinado pola Grupo Histagra da Universidade de Santiago de Compostela, con financiamento público, unha vez que se obteñan os permisos da Xunta de Galiza e do Bispado de Ourense, en trámite.

Desde as asociacións memorialistas lévase desenvolvido este ano unha campaña de busca de familiares de Ramón Yáñez Pereira a través das redes sociais e publicacións en prensa, e solicitase a colaboración da veciñanza con calquera dato sobre a familia que se pode achegar a través do mail memoria.celanova@gmail.com

CARTEIS

Durante o acto no Salón de Arcos, estarán a disposición do público un lote de 30 carteis sobre o suceso da Caseta de Ansemil realizados polo artista celanovés Baldomero Moreiras, que adicará os exemplares, cunha axuda de 3 euros por exemplar para financiamento do Comité de Memoria Histórica da Comarca de Celanova.

LINKS:

Face https://acortar.link/OT3n13

WEB https://acortar.link/yh5pKT

TW (X) https://twitter.com/adiante_gal/status/1808787191797010782



jueves, 4 de julio de 2024

"El silencio de la locura" (sobre el Sanatorio Psiquiátrico de Toén... Un trabajo de TFG de Aroa Gutiérrez Silva, Facultad de Periodismo de la Universidad de Santiago de Compostela)

 


El silencio de la locura


https://aroaaagutierrez.wixsite.com/my-site-3/about-9

"El silencio de la locura", un trabajo de TFG de Aroa Gutiérrez Silva, Facultad de Periodismo de la Universidad de Santiago de Compostela, julio 2024:

"Si las paredes hablaran podrían relatar todo lo que ocurrió en los 53 años en los que el sanatorio psiquiátrico de Toén se mantuvo operativo.

Por suerte o por desgracia esto nunca será posible, pero siempre hay otras opciones para conocer su historia.

Soy Aroa Gutiérrez Silva, estudiante de último año de Periodismo en la Universidad de Santiago de Compostela.

Mi interés por investigar a fondo la historia de este psiquiátrico se retrotrae al verano del año 2023. La visita a la exposición 'Escoitar cos ollos' de Arte Espida me cautivó. Automáticamente quise conocer más acerca de cómo es la psiquiatría de hoy en día y cómo fue la de un pasado. 

Intento aportar una percepción más clara de lo que fue, lo que es y lo que será el psiquiátrico de Toén y contribuir en el olvido del estigma social hacia las personas con enfermedades mentales, que desgraciadamente sigue presente" ( EL Silencio de la Locura, Aroa Gutierrez Silva, 2024).  

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

En la página web que da soporte y alberga al proyecto  periodístico multimedia del trabajo de TFG de  Aroa Gutiérrez podremos ver diferentes textos, fotos, entrevistas y vídeos.

https://aroaaagutierrez.wixsite.com/my-site-3/about-9


Vista del Sanatorio de Toén, año 1961. Archivo familia Pino ( publicado en 2005 en el libro "Locura, Medicina, Sociedad: Ourense, 1875-1975", por David Simón (2005)). 


lunes, 24 de junio de 2024

LA DRA. OLIMPIA VALENCIA ("Ciclo recordando a..." en El Liceo de Ourense, 24 junio 2024)


O luns 24 de xuño ás 20:00 horas, Olimpia Valencia, a limiá que se convertiu na primeira médica de Galicia, será a protagonista do "Ciclo recordando a..." de El Liceo de Ourense. Ana Fuentes (familiar de Olimpia e xornalista, autora do libro "Olimpia Valencia. Ocho décadas de historia desde los ojos de una pionera"), Alberto Cuquejo (científico) e Alexander de los Ríos (historiador e director de Vía Lethes) participarán nunha mesa na "Sala de Tertulia" do Liceo presentada e moderada por Delfín Caseiro.

++++++++++++++++++++++
A la doctora Olimpia Valencia ya la habíamos recordado en el libro "Médicos ourensanos represaliados en la Guerra Civil y posguerra" (2010, 2ª edición, Fundación Dez de Marzo/Concello de Ourense). De aquellas hicimos un breve resumen de su periplo biográfico y profesional, en donde fundamentalmente lo que hicimos fue recopilar informaciones de Ricardo Gurriarán, de Consello da Cultura Galega y de alguna otra fuente oral.

Aportamos a continuación lo que en 2010 publicamos en el libro citado sobre la Dra. Valencia :
"Olimpia Valencia López (Baltar, Ourense, 1898-Vigo, Pontevedra,1987): Oriunda de tierras ourensanas, aunque su periplo vital y profesional la relaciona con Vigo. Entre 1919 y 1925 completa la carrera de Medicina en la Facultad de la Universidad de Santiago. Fue una de las primeras médicas que estudian la carrera de Medicina en Santiago (1919-1925) y que ejerce en Galicia. Durante su estancia en Madrid para realizar el doctorado con el doctor Recaséns, vive en la Residencia de Estudiantes, en relación con la Institución Libre de Enseñanza. Se dedica a la Ginecología y abre una consulta en Vigo en 1928, en la céntrica Rúa do Príncipe, donde ejercerá hasta su jubilación. Sufrió encarcelamientos breves en 1937 y en la posguerra debido a su simpatía por las izquierdas y a su participación en diversos actos a favor de candidatos del Partido Galeguista entre 1931 y 1936. Fue cofundadora de la Academia Médico-Quirúrgica de Vigo y de la Alianza Francesa de esa ciudad.
Hija única de una familia acomodada, su vida representa un caso único, pero también significativo, de incorporación de la mujer al ámbito académico y profesional en el primer tercio del siglo XX en España, avance drásticamente interrumpido por el golpe militar de 1936. La guerra y el franquismo hicieron que esta mujer viviese retirada y centrada en su vida familiar y en su trabajo. En la década de 1940 consiguió entrar en la Seguridad Social y se retiró en la década de 1960. 
Olimpia Valencia siguió trabajando con más de ochenta años en su consulta privada, en consonancia con una vida austera dedicada al trabajo y al estudio. Siempre ha sido reconocida por su elegancia personal, su discreción y su calidad humana. El Ayuntamiento de Vigo dio su nombre a una calle en 1998 y en 2003 el municipio (era alcalde Lois Castrillo, del BNG) le rindió nuevo homenaje con la colocación de una placa conmemorativa en el edificio que albergó su primera consulta" (tomado de "Médicos ourensanos represaliados en la Guerra Civil y posguerra" (2010, 2ª edición, pp.207-209).

viernes, 14 de junio de 2024

A Irmandade da Sanidade Galega (ISAGA) homenaxea ao Dr. Carlos Guitián ( en Ourense, 15 xuño, 2024)

Carlos Guitián Rodríguez (1927-2024)

Carlos Guitián en 2017. Imagen tomada de https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/ourense/2024/01/27/span-langglfalece-aos-96-anos-urologo-carlos-guitian-medico-galeguista-innovou-nunha-tecnica-cirurxicaspan/00031706386416824956281.htm




A Irmandade da Sanidade Galega (ISAGA) homenaxea ao Dr. Carlos Guitián Rodríguez (1927-2024)  mañá sábado en Ourense. Dende este blog sumámonos ao merecido homenaxe a este galeno ourensano .

”A irmandade da sanidade galega homenaxea ao doutor Carlos Guitián”

* Xosé González Martínez. Presidente do Foro E. Peinador.

Hai dous anos visitamos no seu domicilio ourensán  ao doutor Carlos Guitián. Tiñamos mentes de facerlle unha entrevista. A súa saúde xa estaba quebrada e o resultado foi outro do previsto: apenas aproveitamos algunhas respostas, moi proveitosas, por certo, para aproximarmonos ao seu perfil biográfico

Carlos Guitián morreu con noventa e seis anos. A súa especialdidade médica foi a uroloxía. Moitos ourensáns recordan os seus acertados diagnósticos en tempos nos que a ciencia non acadara os graos de perfección que ten hoxe a expecialidade.  Á consulta do doutor Guitián acudían pacientes dos pobos da provincia de Ourense, reenviados por médicos rurais con escasa formación para detectaren anomalías fisiolóxicas  de difícil diagnóstico e tratamento, tal e como relata no seu libro “Enfermos pobres, médicos tristes”, o doutor Roberto Fernández Álvarez, cuxa lectura recomendo, ao persoal sanitario, pero tamén a todas as persoas que teñen interese pola historia da sanidade pública.


O doutor Carlos Guitián pertenceu por  inclusión xeracional a unha  élite médica que se deu en chamar Escola Médica Compostelana, constituída por catedráticos da Facultade de Medicina que tiñan consulta privada.  Os pacientes con patoloxías severas incertas acudían con frecuencia á “Fonte Limpa”, que así denominaban popularmente os titulares daquelas clínicas privadas de médicos humanistas, avalados polos coñecementos científicos en conexión constante cos centros de investigación máis avanzados do mundo naqueles tempos.


Carlos Guitián formou parte desa élite médica. O seu selo humanístico fundamentabase no  coñecementos das  peculiaridades propias e na idiosincrasia dos doentes galegos (“as enfermidades son iguais en todos os sitios do mundo, pero os doentes non”). De aí que o noso admirado doutor estivese involucrado en cantas iniciativas culturais tivesen como obxectivo a galeguización de Galicia.


Coñecíno  na chamada “Misa de Rosalía” que un grupo de crentes galeguistas convocaban anualmente cada 25 de xullo. E como estamos a falar dun modo de resistencia perante un réxime negador das manifestación culturais de raíz galega, permítome lembrar que a primeira liturxia en lingua galega fora oficiada polo P. Seixas colaborando  eu co oficiante na condición de  monaguillo  na efeméride patriótica de 1965. Alí estaba eu con quince anos. A xente que acudía á igrexa de San Domingos de Bonaval era numéricamente pequena, pero cualitativamente de nivel intelectual elevado; os máis deles,  sobreviventes da Xeración Nós, e cofundadores da restauración cultural de Galicia no franquismo. Non lembro quen foi, pero alguén dos presentes presentoume a Carlos Guitián como un máis “das  novas xeracións de mozos que han continuar o noso labor”.


Pero foi outro 25 de xullo de 1969, cando a intervención policial dirixida polo axente da brigada social, Benito Nieto “O chepas”, a quen coñeciamos en Vigo, fora dunha contundencia desmedida por mor dunha voz que emitíu un “Viva Galicia Ceibe”. Lembro ao meu carón a Otero Pedrayo co caxato erguido pedíndolle inútilmente responsabilidade a aqueles policías  desertores do arado indocumentados que repartían porrazos a eito, sen miramentos. Non esquezo a imaxe do escultor Camilo Nogueira, grande coma un castelo, caendo a rebullón polas escaleiras; outros intentaban fuxir en desbandada  daquela desproporcionada agresividade policial. Deteñen a Xaime Isla Couto e isto motiva que Carlos Guitián alporizadamente dixera “non hai dereito”. A resposta do policía foi dicir “y Vd, también”, metendo os dous como sacos de patacas nun “Jeep”.


A Irmandade da Sanidade Galega, que é unha entidade que pretende galeguizar aos profesionais da sanidade, convoca para o próximo día 15 de xuño, en Ourense,  dous actos: un, na Avda. da Habana  onde vivíu Carlos Guitián, para  descubrir unha placa de homenaxe a súa memoria; media hora despois, outro de índole académica no paraninfo do Instituto Otero Pedrayo, que contará coa presenza do Presidente do Parlamento de Galicia, para glosar as virtudes que adornaron o intelixente e modélico bo facer profesional do homenaxeado. No mesmo acto ingresarán na Irmandade da Sanidade Galega dezasete novos irmandiños e irmandiñas, médicos e demais profesionais do sistema sanitario galego- dispostos a secundaren o exemplo galeguizador de Carlos Guitián, coa idea de crear unha escola de galeguismo na sanidade pública.

 +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++


Otros Links: 

- "Carlos Guitián Rodríguez, médico, voluntario y galeguista hasta la médula"  https://www.laregion.es/articulo/ourense/obituario-carlos-guitian-rodriguez-medico-voluntario-galeguista-medula/202401280700531268717.html

-Del Dr Guitián al Dr. Romano: urología en Ourense y Galicia. https://diariodeunmedicodeguardia.blogspot.com/2017/04/del-dr-guitian-al-dr-romano-urologia-en.html

-"Carlos Guitián e as lembranzas", http://www.laregion.es/opinion/manuel-herminio-iglesias/carlos-guitian-lembranzas/20170412083305700522.html

-"Homenaxe ao doutor Carlos Guitián", http://www.farodevigo.es/opinion/2017/04/24/homenaxe-ao-doutor-carlos-guitian/1666136.html

-"Don Carlos Guitián, o médico que facía as recetas en galego", http://pablovaamonde.blogspot.com.es/2017/04/don-carlos-guitian-o-medico-que-facia.html


lunes, 3 de junio de 2024

Luís Pimentel o médico poeta (Medicina e Letras Galegas na Biblioteca da Facultade de Medicina da USC ,maio 2024)


https://sway.cloud.microsoft/isA46KzOx7DNeZA6?ref=Link&loc=endofstory
https://www.zendalibros.com/tu-que-sabes-de-luis-pimentel/


Luís Pimentel, o médico poeta

Neste 2024 a Biblioteca da Facultade de Medicina da USC continúa a súa serie de mostras sobre antigos estudantes da facultade a quen se lles chegou a adicar o Día das Letras Galegas nalgunha ocasión.

Achegánse este ano á figura de Luís Pimentel (Lugo, 1895-1958), médico e poeta lucense homenaxeado pola Real Academia Galega no ano 1990.

Este médico-poeta estudou Medicina en Compostela entre 1914 e 1922. Logo, desenvolveu toda a súa carreira médica en Lugo.

A súa produción literaria non é moita pero relacionase estreitamente coa súa actividade profesional, tal como o deixa reflectido nestas verbas: 

“Señoras e señores: Non é raro, senón frecuente, que os médicos teñamos aficións artísticas, ou literarias. Por esta frecuencia chegouse a pensar en cal sería o motivo: o contacto tan directo coa dor humana? (...) eu vos digo que a miña profesión de médico serviu para dar vida aos meus poemas, e tamén esta vocación de poeta (así o creo eu) para exercer a certa altura ética e estética a miña carreira (…)”

Déixamos un enlace a unha pequena presentación de Luís Pimentel e da súa obra, e que ten sido elaborada pola BIBLIOTECA da FACULTAD DE MEDICINA de SANTIAGO DE COMPOSTELA.

LINK a presentación a expo(Biblioteca de la Facultad de Medicina de la USC) :

Medicina e Letras Galegas

Luís Pimentel o médico poeta

https://sway.cloud.microsoft/isA46KzOx7DNeZA6?ref=Link&loc=endofstory

(Biblioteca de la Facultad de Medicina de la USC)



++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
LUIS PIMENTEL E O BLOG "Diario de un médico de guardia"
Este blog, que comeza no verán do 2009, un blog sobre temas relacionados coa Medicina e a Historia....e que chámase "Diario de un médico de guardia", toma o nome dun  capitulo do libro póstumo  "Barco sin luces" (1960) de Luis Pimentel. A primeira entrada do blog explico un pouco   https://diariodeunmedicodeguardia.blogspot.com/2009/07/medicina-sociedad-e-historia.html



Algunha outra vez teño feito referencia a Pimentel no blog:



https://sway.cloud.microsoft/isA46KzOx7DNeZA6?ref=Link&loc=endofstory


miércoles, 29 de mayo de 2024

"Mentes no labirinto: saúde mental, cultura e inclusión" (“Mentes en el Laberinto: salud mental, cultura e inclusión”). Exposición en el Arquivo de Galicia en Santiago, 7 de junio al 18 de octubre de 2024

 

https://arquivosdegalicia.xunta.gal/gl/arquivo-galicia/evento/semana-internacional-dos-arquivos-0

Con motivo de la celebración de la Semana Internacional de los Archivos del 3 al 7 de junio, el Arquivo de Galicia (Archivo de Galicia) ha programado entre sus actividades jornadas de puertas abiertas que incluyen la visita a las instalaciones del archivo y la exposición "Hijas de Galicia: mujeres en emigración..y también la inaguración de la exposición: "Mentes no labirinto: saúde mental, cultura e inclusión" (“Mentes en el Laberinto: salud mental, cultura e inclusión”).  

La inauguración de la exposición "Mentes no labirinto: saúde mental, cultura e inclusión"  tendrá lugar el viernes 7 de junio a las 12:00 horas en el Arquivo de Galicia (Santiago de Compostela).

Según la información que aporta la pagina web del Arquivo de Galicia https://arquivosdegalicia.xunta.gal/gl/arquivo-galicia/evento/semana-internacional-dos-arquivos-0

"Con esta exposición pretendemos acercarnos, a través de la documentación del Hospital Psiquiátrico de Conxo (conservada en el Archivo de Galicia) y del Hospital Psiquiátrico de Toén y su heredero Piñor, al funcionamiento de estas instituciones y al tratamiento de las enfermedades mentales en Galicia. Entre todos ellos, prestaremos especial atención a la incidencia que los conflictos bélicos producen en la salud mental de la población civil y militar que los padece, junto con los diferentes escritos, dibujos, pinturas o esculturas que muestran la creatividad de los pacientes y que, sin duda, son de interés desde el punto de vista diagnóstico, terapéutico y artístico".

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Hospital Psiquiátrico de Conxo ( foto de abril de 2011. David Simón)

Hospital Psiquiátrico de Conxo ( foto de abril de 2011. David Simón)


Documentación de Hospital Psiquiátrico de Conxo ( Arquivo de Galicia, 2014 aprox.. David Simón)

Documentación de Hospital Psiquiátrico de Conxo ( Arquivo de Galicia, 2014 aprox.. foto de David Simón)


Hospital Psiquiátrico de Toén ( años 2008 aprox )  SERGAS.Ourense)

Hospital Psiquiátrico de Toén ( años 70 ). Foto realizada por Dr. Grcía de la Villa. Hospital del  PANAP-AISNA. Direccion General de Sanidad. Ministerio de Gobernación)


 ( Imagen Coleccion Hospital Psiquiátrico de Toen ( 1959-2012)  PANAP-AISNA..Conselleria Saniade...SERGAS. Ourense)

 Hospital Psiquiátrico de Piñor-CHUO. SERGAS. Ourense. Foto de David Simón. 2020... Antiguo sanatorio antituberculoso ( inaugurado en 1955).



PROXECTO ARTE ESPIDA 
( Hospital Psiquiátrico de Piñor-CHUO. SERGAS. Ourense)