lunes, 18 de julio de 2022

Memoria y stories del Dr. Celestino Poza Cobas (en el "Homenaxe nacional en San Simón ás vítimas do franquismo" , Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022)

El dr. Celestino Poza Cobas (con barba) al lado de otros presos en la isla de San Simón ( tomado de Pereira, 2004).



Llegando a isla de San Simón , en el "Homenaxe nacional en San Simón ás vitimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022. ( foto de Diario de Médico de Guardia)


En la isla de San Simón, en el "Homenaxe nacional en San Simón ás vitimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022. ( foto de Diario de Médico de Guardia)


Alguno de los integrantes de la redacción de "Diario de un médico de guardia", tuvimos la oportunidad de participar en el emotivo acto organizado el 17 de julio de 2022 desde la "Iniciativa Galega pola Memoria", para homenajear a los represaliad@s por la Dictadura franquista en la cárcel-isla de San Simón (en el fondo de la ría de Vigo (Pontevedra). Mas de 500 personas de 30 entidades de toda Galicia se juntaron en el "Homenaxe nacional en San Simón ás vitimas do franquismo", que este año se centró en el recuerdo y  homenaje a los guerriller@s que plantaron cara desde Galicia al régimen franquista. 

Durante toda la jornada se reivindicó el que San Simón sea considerado como un "espazo de memoria", en el que impere el respeto por lo acontecido en este centro de detención y prisión franquista entre os anos 1936 e 1943.

Disfrutamos e aprendimos mucho de la fantástica visita guiada a la isla de la mano del profesor y parlamentario autonómico galego Luis Bará. Bará, que tuvo un magnífico blog ("Non des a esquecemento" http://nondesaesquecemento.blogspot.com/ ) dedicado a la memoria de la Galicia represaliada y resistente, nos llevó por todos los rincones de la isla de San Simón, desgranando muchas stories de memoria y de reconocimiento/reparación a los cientos y cientos personas que allí sufrieron cárcel, tortura y muerte... 

Visita guiada por Luis Bará a la isla de San Simón en  "Homenaxe nacional en San Simón ás vitimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022.  ( foto de Diario de Médico de Guardia)


El médico de la larga barba: el Dr. Celestino Poza Cobas

Entre otras stories de las personas allí encarceladas y represaliadas, Luis Bará tuvo un recuerdo especial por el médico pontevedrés Celestino Poza Cobas (Pontevedra, 1868-1956), y mostró  a los asistentes al acto una foto-retrato del Dr. Poza.

Este galeno fue diputado por la Unión Republicana en las elecciones de 1936 y encarcelado en agosto de 1936. Sometido a consejo de guerra, fue condenado a prisión, y acaba encarcelado con uno de sus hijos (el también médico Celestino Poza Pastrana) en la Isla de San Simón. Allí recibió la noticia del fusilamiento de su otro hijo, Luis. Fue puesto en libertad en 1941. Su clínica y su casa fueron saqueadas y sus bienes incautados. Ya algunos datos -sobre este médico y otros médicos represaliados en Galicia en la G.Civil y posguerra- dimos en nuestro libro hace unos años (ver libro).

Celestino Poza Cobas (Pontevedra, 1868-1956) 

Luis Bará rercordando al dr. Poza y mostrando su foto en la visita guiada a la isla de San Simón, en  "Homenaxe nacional en San Simón ás vítimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022.  ( foto de Diario de Médico de Guardia)

Bará ya le dedicó en su blog una magnífica entrada al Dr. Poza... , y de esa entrada tomamos algunos párrafos:  (O HOME DA BARBA LONGA. http://nondesaesquecemento.blogspot.com/2016/04/o-home-da-barba-longa.html):

"...o ancián médico republicano, laico e masón, foi detido, encarcerado, torturado, trasladado a distintos cárceres da provincia. Tamén os seus fillos Luís e Tino foron detidos. E os automóbiles e o hospital saqueados e incautados.

O home da barba longa, o amigo dos pardais, foi trasladado á illa de San Simón. Compartiu os días do presidio co seu fillo Tino, médico coma el. Alí recibiron a noticia da condena a morte de Luís, fusilado na Caeira o 12 de novembro do 36. No mesmo mencer tenebroso no que foi fusilado José Adrio Barreiro, casado coa súa filla Aurora. Aquela noite, aquela madrugada infinda de dor e de insomnio, na illa de San Simón, o vello da barba longa e o seu fillo Tino e os amigos máis próximos compartiron as horas sen esperanza no pequeno cuarto do pabillón que ocupaban desde que se negaran a aceptar un lugar de privilexio nas oficinas do cárcere.

Mais houbo privilexios que si aceptaron. O de curar as feridas do corpo e da alma. O de coidar os enfermos. O de animar e consolar aos tristes e derrotados. O privilexio da dignidade, que nunca os abandonou, nin nos peores días daquel tempo infame, cando ían matando, un a un, os compañeiros de loita: Bóveda, Victor Casas, Caamaño, Abraham Zbarski, Telmo Bernárdez...

A dignidade que fixo estremecer a terra baixo os pés o día en que o vello da barba longa e o seu fillo Tino e Evaristo Mosquera e os evanxélicos de Marín se negaron a comungar, na cerimonia relixiosa do día do patrón da illa, o 28 de outubro de 1938. Diante das autoridades militares e relixiosas, naquel día de desfiles e discursos e banda de música, aqueles homes escribiron unha fermosa lección de dignidade e de coraxe. Porque estaban presos si, mais non estaban derrotados.

O home da barba longa, o amigo dos pardais, seguiu escribindo a súa historia de xenerosidade cando chegaron os vellos á illa, inzados de piollos e pulgas, esfameados, desorientados, enfermos e tristes. Foi daquela cando ordenou poñer ao lume grandes potas que empregaban nas cociñas e ferver nelas as roupas daqueles anciáns. E era unha imaxe de espanto a da masa branca de piollos que saian flotando á superficie...

Despois do cárcere, despois da morte que abateu a familia, despois da dor e do expolio, seguiu en pé, loitando sempre na mesma causa. E cando morreu, o 8 de agosto de 1956, aos 88 anos, o seu corpo foi soterrado no cemiterio civil de Pontevedra. E alí segue, faro de luz da Galiza resistente, da república laica e solidaria. Para sempre, Celestino Poza Cobas, o nome da dignidade humana" ( texto de  O HOME DA BARBA LONGA. http://nondesaesquecemento.blogspot.com/2016/04/o-home-da-barba-longa.html  [consultado 18 de julio de 2022])

.

 Parabéns à Iniciativa Galega pola Memoria.

https://www.facebook.com/igmemoria/

"Homenaxe nacional en San Simón ás vítimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022. ( foto de Diario de Médico de Guardia)

"Homenaxe nacional en San Simón ás vítimas do franquismo", Iniciativa Galega pola Memoria, 17 xullo 2022. ( foto de Diario de Médico de Guardia)



LINKS:
-PARDO, M. (2021).  'Dores', o documental que deita luz sobre a escuridade dos campos de concentración franquista en Galicia.  https://praza.gal/cultura/dores-o-documental-que-deita-luz-sobre-a-escuridade-dos-campos-de-concentracion-franquista-en-galicia?fbclid=IwAR2y7miwDn1tAbcEPtc3pqLxRorpldBDYDGGHv1D4NOiEYsQP0d3o1Oo88k




- BARÁ, L. (2017). "Non des a esquecemento"·. IEM - Institudo De Estudos Miñoráns. 
-"Aillados (A memoria dos presos de 1936 na Illa de San Simón)"
A.Caeiro, J.A. González y C.M. de Sáa. Ed. Ir Indo, 1995.


-CILIA TORNA (2022). Matías da Torre: “San Simón debe ser nomeada como illa da memoria”. https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/matias-da-torre-san-simon-debe-ser-nomeada-como-illa-da-memoria/20220716080506147884.html

-CILIA TORNA (2022). A memoria enche San Simón para homenaxear a guerrilla galega. https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/memoria-enche-san-simon-homenaxear-guerrilla/20220717113612147906.html

-PEREIRA MARTÍNEZ, C. (2004): «A familia Poza: un exemplo de republicanismo e librepensamento
en Pontevedra», Anuario Brigantino, 2004, 27, pp. 265-312. 

No hay comentarios: